kader

“Evlilik kader midir” sorusu kader konusunun anlaşılmaması sebebiyle sorulan bir sorudur. Allah’ın ezeliyeti ve ilminin nihayetsiz olduğu, kaderin zorlayıcı olmadığı anlaşıldığında bu soru da gerçek cevabını bulacaktır. Çünkü “Evlilik kader midir?” demek, “Allah bu iki kişinin evleneceğini ezelde biliyor muydu?” demektir.

“Sen inkâr edenleri korkutsan da, korkutmasan da birdir. Onlar iman etmezler. Allah onların kalplerini ve kulaklarını mühürlemiştir. Ve gözlerinde de bir perde vardır. Onlar için büyük bir azap vardır.” (Bakara Suresi, 2/6-7)

Bu soru çoğumuzun zihnini kurcalayan bir bir sorudur. Şöyle düşünürüz, “Bizler Müslüman bir memlekette, Müslüman anne ve babadan doğduk. Ancak dünyanın ıssız bir köşesinde veya İslam’ın hiç duyulmadığı bir diyarda, Müslüman olmayan anne ve babadan dünyaya gelen bir insan, Müslüman olmadığı için cehenneme mi gidecek? Bu insan da bizim doğduğumuz şartlarda doğsaydı o da Müslüman olurdu. Bu Allah’ın merhametine zıt bir durum değil mi?”

…

Günümüzde bazıları kadere imanın, imanın şartlarından olmadığını savunmaktadırlar. Peki kadere iman, imanın şartlarından mıdır? Kur’an’da “kadere iman” var mıdır? Bir kimse kadere iman etmese ve onu inkâr etse iman dairesinden çıkar mı?

Şu kesindir ki, kadere iman, imanın bir şartıdır ve kaderi inkâr eden iman dairesinden çıkar. Zira kitabımız olan Kur’an-ı Kerîm, birçok ayetiyle kadere imanı ders vermekte ve ezelde her şeyin Allah tarafından bilindiğini haber vermektedir. Bu ayetlerden bazıları şunlardır:

Önceki yazılarımızda, kader ve cüz’i ihtiyar denen insandaki tercih etme kabiliyeti hakkında bilgi vermiş, ayrıca zaman ve Allah’ın ezelî ilmi hakkında detaylı izahlar yapıp örnekler vermiştik. Kader’e iman ile ilgili tüm soruların cevapları aslında önceki aylarda anlatmaya çalıştığımız bu kavramların anlaşılmasına bağlıdır. Zaten bu konuyla ilgili yazdığımız cevaplar da bahsettiğimiz bu konuların üzerine bina edilerek cevaplandırılmaktadır. Şimdi bu ayki sorumuzun cevabına geçiyoruz:

Kader hakkında en çok sorulan ve merak edilen sorulardan biri de: “Allah benim cennete veya cehenneme gideceğimi biliyor. Ve bunu kader defterimde yazmış. O hâlde beni bu dünyaya niçin gönderiyor?”

Evet, akıbetinin ne olacağının Allah tarafından bilinmesi, insana iradesinin anlamının kalmadığı, zorunlu bir şekilde bir yöne doğru gittiği ve dolayısıyla hayatının anlamının da kalmadığı düşüncesini uyandırabiliyor. Sanki Allah cennete veya cehenneme gideceğini bilmeseydi yaratılışın bir manası olacaktı gibi bir vesveseye kapılabiliyor.

Önceki yazılarımızda, kader ve cüz’i ihtiyar denen insandaki tercih etme yeteneği hakkında bilgi vermiş, ayrıca zaman ve Allah’ın ezeli ilmi hakkında detaylı izahlar yapıp örnekler vermiştik. Kader’e iman ile ilgili tüm soruların cevapları aslında önceki aylarda anlatmaya çalıştığımız bu kavramların anlaşılmasına bağlıdır. Bu aydan itibaren vereceğimiz tüm cevaplar da bahsettiğimiz konuların üzerine bina edilerek cevaplandırılacaktır. Şimdi sorumuzun cevabına geçiyoruz:

Önceki yazılarımızda kaderin, cüz’i irade ve cüz’i ihtiyar kavramları üzerinde durmuş, zaman ve ezeliyetin ne demek olduğu konusunda örnekler vermiştik. Bu ayki yazımızda ise “Allah’ın Bilmesi” başlığı altında Allah’ın ezeli ilmi ile bizim fiillerimizi bilmesinin ne anlama geldiğini ve bu bilmenin, bizi o fiilleri işlemeye mecbur bırakıp bırakmadığına dair örnekler vereceğiz.

Kader yazılarımızın ilkinde verdiğimiz tanımda, Kaderi “Cenab-ı Hakk’ın, kâinatta olmuş ve olacak her şeyi, bütün vasıflarıyla, bütün hâlleriyle ezelde bilmesi ve daha onu yaratmadan önce, her şeyiyle, levh-i mahfuz denilen kader levhasında yazmış olmasıdır.” diye tanımlamıştık ve “ezel” konusunu da sonraki yazılarımıza bırakmıştık. İşte bu ay ve önümüzdeki ay nasip olursa ezeliyet bahsini detaylı olarak inceleyeceğiz.

Kader’le ilgili yazı dizimizin geçen aylarda yayınlanan ilk bölümlerinde, Kaderin tanımını yapmış, insanın iradesinden ve tercihlerinden dolayı nasıl mesul olacağından bahsetmiştik.

Bu ayki yazımızda ise, Kur’an’da Nisa Suresi 79. ayetinden geçen “Sana ne iyilik gelirse Allah’tandır. Sana ne kötülük gelirse kendindendir.” ifadesi üzerinde duracağız.